NASZE MAJE - KOŃCZĄ "ZIELONE ŚWIĄTKI"

Zielone Świątki w polskiej tradycji ludowej.

Zielone Świątki mają przypominać nam radosny moment, kiedy to na zebranych w wieczerniku apostołów zstąpił Duch Święty. Święto to wprowadzono do obchodów już w III wieku

 chrześcijaństwa i nosiło ono nazwę grecką pentekoste - pięćdziesiątego dnia po Wielkiej Nocy. 

W Polsce zwyczaje zielonoświątkowe wywodzą się z czasów pogańskich. Pierwotnie nawiązywały one do obrzędów związanych ze świętem rolników i pasterzy - głównie zabaw ludowych oraz dekorowania domostw zielenią.  Kościół jeszcze w średniowieczu zabraniał praktyk, które  były pozostałościami pogaństwa, ale zgodził się na zdobienie domostw kwiatami i gałązkami drzew. W chrześcijańskiej tradycji elementem świętowania stały się uroczyste procesje, śpiewy oraz modlitwy z prośbą do Boga o dobre urodzaje. Dawniej święto to trwało trzy dni: od niedzieli do wtorku. 

 Jest to jedno z najstarszych świąt obchodzonych na ziemiach polskich i najbardziej uroczystych -  po Bożym Narodzeniu i Wielkanocy. 

 "Umajone dni", tak nazywano uroczystość Zesłania Ducha Świętego. Przypada ona wiosną, gdy przyroda budzi się z zimowego uśpienia i rozkwita szczególną urodą soczyście zielonych pól, obsypanych bielą płatków kwiecia przydomowych sadów, rozbłysłych paletą kolorów dzikich kwiatów majowych łąk i dostojnych młodą zielenią liściastych lasów. Z zesłaniem Ducha Świętego łączy się wiele tradycji i zwyczajów. Jednym z nich było dekorowanie domów i budynków gospodarskich na wsi, bo "na Zielone Świątki umajone wszystkie kątki". Zdobiono więc domy, bramy  i obejścia brzozowymi, lipowymi lub kasztanowymi  gałązkami - wkładano je za drzwi, futryny okien oraz obrazy. Do dekoracji wykorzystywano również tatarak. Wyściełano nim podłogi w izbach, umieszczano za obrazami i ozdabiano nim źródła światła w mieszkaniach. Przypisywano tej roślinie moc odpędzania zła, ponieważ wierzono, że czas Zielonych Świątek to okres działalności czarownic, które chcą zaszkodzić ludziom, uprawom na polach i zwierzętom gospodarskim. Wykonywano też specjalne pochodnie, z którymi obiegano pola - dym miał zapobiegać gradobiciu, a popiół dać lepszy urodzaj. 

Z terminem Zielonych Świątek wiązało się wiele tradycji ludowych i również wiele zabaw związanych z zalotami. W Beskidach dziewczęta skakały przez ogień "sobótkowy" - jeśli któraś przeskoczyła bez szwanku, wróżyło to jej szybkie zamążpójście. Na Podlasiu zaś dziewczęta stroiły włosy wiankami z kwiatów i wybierały swoją królową. Chodziły później po domach z życzeniami i śpiewały radosne pieśni. Na Śląsku chłopcy w wigilię Zielonych Świątek stawiali przed domami wybranych dziewcząt wysoką żerdź z zawieszonym na niej bukietem kwiatów. Na Kujawach w pierwszy dzień Zielonych Świątek pasterze o świcie zaganiali bydło na pastwiska. Kto dotarł na nie pierwszy, został nazwany "królem". Kto ostatni przygnał bydło, musiał paść je przez cały dzień za wszystkich. 

Od 1931 r. Zielone Świątki stały się świętem ruchu ludowego, kiedy to stare tradycje zaczęto łączyć z nowymi. Istotą tych obchodów jest udział mieszkańców w uroczystej  mszy świętej w obecności sztandarów i z wykorzystaniem lokalnych strojów ludowych. To głównie wieś we współczesnej Polsce kultywuje zwyczaje "wizualizacji" Zielonych Świątek. Dekoruje zielenią i kwiatami domy, a wstążkami przydrożne kapliczki i krzyże. Wielu mieszkańców polskiej wsi utrzymuje do dzisiaj przekazaną im przez przodków tradycję świętowania w niedzielę i poniedziałek uroczystości Zesłania Ducha Świętego.

Kilka słów o tym co nas łączy.

MK z Kiedrzyna